Covid là “điểm nhấn” nổi bật nhất tác động đến ngành TMĐT Việt Nam trong năm qua, bởi không chỉ ngành TMĐT, mà toàn bộ đời sống kinh tế xã hội đều bị ảnh hưởng.
COVID VÀ THAY ĐỔI THÓI QUEN MUA SẮM, MẶT HÀNG MUA SẮM
Không có ứng cử viên nào sáng giá hơn Covid, bởi không chỉ ngành TMĐT, mà toàn bộ đời sống kinh tế xã hội đều bị ảnh hưởng bởi Covid.
Tuy nhiên, với TMĐT thì ảnh hưởng có lẽ là theo chiều hướng tích cực. Trong nhiều năm trời, ngành TMĐT cố gắng giảm giá, khuyến mại để khuyến khích người dùng mua theo 1 phương thức mới, tuy nhiên hiện TMĐT mới chỉ chiếm chưa tới 10% tổng giá trị thương mại của cả nước, một con số còn cần khích lệ.
Nhưng Covid vụt tới, người dân phải hạn chế tiếp xúc, hạn chế ra đường và làm việc ở nhà. Vì thế những cửa hàng offline dần trở lên vắng khách, thậm chí đóng cửa, sang nhượng, TMĐT lên ngôi là điều tất yếu.
Trong thời điểm giãn cách xã hội, các đơn vị TMĐT cho biết họ hầu như ít tăng trưởng, mà người dùng chuyển nhu cầu từ thời trang, hàng gia dụng, sang các mặt hàng y tế, phòng dịch. Tuy nhiên, giữ được sự phát triển ngang với bình thường, trong khi hàng loạt đơn vị kinh doanh khác phải đóng cửa đã là một điều khá may mắn.
Sau dịch, ngành TMĐT cũng vẫn có sự tăng trưởng, do một bộ phận người dùng đã quen dần và trở nên thích thú với việc mua hàng online, nhận ship tận nhà. Cũng không thể không kể đến những khuyến mại không ngừng nghỉ và các lễ hội sale 9.9, 10.10, 11.11… được hầu hết các sàn TMĐT tung ra để hút khách.
LUỒNG VỐN NGOẠI ĐỔ MẠNH VÀO TMĐT VÀ LOGISTICS
Năm nay tiếp tục là 1 năm các tay chơi ngoại quốc gia tăng nguồn vốn đổ vào thị trường Việt Nam.
Định giá lên tới 88 tỷ USD, tăng trưởng gấp 4 lần chỉ sau 3 năm, ông lớn Sea tiếp tục đổ tiền vào Shopee bằng hàng loạt khuyến mại. Báo cáo tài chính của Sea cho thấy mảng game tiếp tục có lời lớn, duy trì động cơ tăng trưởng cho doanh nghiệp và hứa hẹn Shopee còn rất nhiều tiền để tiếp tục cuộc chơi.
Ở mảng Logistics, các doanh nghiệp nước ngoài tăng mạnh sự hiện diện tại Việt Nam và đầu tư hàng loạt tiền vào xây dựng hạ tầng lẫn chiết khấu cho đối tác để giành thị phần.
Hai tên tuổi nổi lên là J&T của Indonesia và Best Inc của Thái Lan. J&T đã có mặt một số bưu cục ở Việt Nam lác đác từ 2 năm trước. Tuy nhiên, năm nay hãng mới chứng tỏ mình là một tay chơi đáng gờm khi liên tục khuyến mại, giảm giá khi người mua mua sắm trên Shopee và các đơn vị khác. Ngoài ra, J&T cũng chi không ít tiền cho truyền thông với các chiến dịch quảng cáo lớn trên các nền tảng như TikTok.
Một giám đốc chi nhánh của một đơn vị vận tải lớn chia sẻ, với giá của J&T đưa ra, không nhà vận chuyển nào ở Việt Nam có thể “làm” được. Hàm ý là đơn vị này đốt tiền cực kỳ mạnh tay, trợ giá nhiều tới mức không có nhà vận chuyển nào dám đua theo. Trên thực tế, ngành vận chuyển liên tỉnh vốn đã có mức margin “mỏng như dao cạo” nên nếu đua giảm giá theo J&T, các nhà vận chuyển không những chỉ lỗ hoạt động, mà còn không đủ tiền duy trì vận hành.
Best Inc thì vào cuộc im ắng hơn và mới chỉ trong năm nay, nên hãng này ngoài việc khuyến mại ở một số thời điểm ngắn và bán nhượng quyền thì cũng chưa chứng tỏ được gì nhiều. Tuy nhiên, lịch sử rất dễ lặp lại như câu chuyện J&T, sau khi xây dựng được hạ tầng kho bãi và tuyến tải đường trục, biết đâu Best lại chơi “khô máu” như J&T và đem đến cho người dùng nhiều khuyến mại hot.
SỰ LÊN NGÔI CỦA SHOPEE VÀ CUỘC BÁM ĐUỔI CỦA CÁC SÀN TMĐT
Nếu như năm 2019, Shopee mới chỉ nhỉnh hơn 3 sàn đứng sau là Lazada, Tiki và Sendo, thì qua năm 2020 Shopee đã cho thấy sự vượt trội. Theo thống kê của iPrice về lượng truy cập web, thì con số của Shopee bằng 3 sàn đứng sau cộng lại.
CÁC SÀN TMĐT ĐẨY MẠNH SHIP HỎA TỐC, SHIP NHANH
Nếu như trước kia chỉ Tiki coi trọng việc ship nhanh 2h, thì giờ đây các sàn khác như Shopee, Lazada cũng đẩy mạnh việc giao hàng trong ngày, 2 – 4 tiếng.
Shopee giao nhanh có khá nhiều lựa chọn, đầu tiên là dùng đội vận chuyển riêng của sàn là Shopee Express, giao trong khoảng 4 tiếng. Hai là dùng shipper của công ty liên kết NowShip và Grab Express, giao trong khoảng 2 tiếng từ lúc shipper nhận hàng từ shop.
NHIỀU ÔNG LỚN NGOÀI NGÀNH BẮT ĐẦU LẤN SÂN TMĐT
Năm nay, do ảnh hưởng của Covid, nhiều đơn vị bị sụt doanh thu ở mảng kinh doanh chính, vì thế việc lấn sân sang mảng TMĐT là một kênh giúp họ duy trì doanh thu và động lực tăng trưởng.
Dễ thấy nhất là Grab, khi thị trường chở người sụt giảm mạnh trong giai đoạn giãn cách, và doanh thu mảng giao đồ ăn, giao hàng còn nhỏ, chưa thể bù đắp, thì Grab đã mạnh tay thử nghiệm nhiều dịch vụ liên quan TMĐT ở Việt Nam. Đó là Đi chợ hộ GrabMart, liên kết với nhiều siêu thị (BigC) và cửa hàng thực phẩm để vận chuyển đồ ăn tới cho người dùng và Trợ lý Grab Assistant, giúp người dùng mua các món đồ theo ý thích.
Cùng “tông” với Grab, là Be, Baemin, AhaMove với một số dịch vụ như Đi chợ, Mua hộ phục vụ phần nào nhu cầu mua đồ tạp hoá, siêu thị, đồ y tế, phòng dịch của người dân và đáp ứng nhu cầu ở nhà tối đa để giảm nguy cơ lây nhiễm.
Ở mảng thanh toán, MoMo cũng hợp tác với Co.opmart để giúp người dùng của siêu thị này có thể mua hàng hoá ngay trên ví MoMo. Với lợi thế 20 triệu người dùng, MoMo đang là điểm đến cho một vài chuỗi bán lẻ, siêu thị để chuyển đổi số, nhất là trong mùa dịch cần phải triển khai bán hàng nhanh chóng. Cổng thanh toán VnPay cũng nhanh chân ra mắt tính năng VnShop, giúp người dùng của các ngân hàng có thể mua một số hàng hoá. Điểm đặc biệt là VnPay có mối liên kết với khá nhiều ngân hàng lớn tại Việt Nam, vì thế VnShop hiện giờ cũng có mặt ở khá nhiều app của ngân hàng.
CÁC CHUỖI KINH DOANH OFFLINE LỚN ĐẨY MẠNH CHUYỂN ĐỔI SỐ
Covid khiến các chuỗi bán lẻ với hệ thống cửa hàng lớn buộc phải chuyển đổi số mạnh mẽ. Do cửa hàng phải đóng cửa, các chuỗi này tận dụng nhân viên để bán hàng online và ship hàng, giúp doanh nghiệp duy trì trong mùa dịch. Dù rằng doanh thu bán online chưa thể nhiều, và doanh số cũng không so sánh được so với trước dịch, nhưng đó gần như là cửa duy nhất để các doanh nghiệp sống sót.
Sau giãn cách xã hội, khi thói quen mua sắm của người dân thay đổi như đã đề cập trên, các chuỗi offline tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số. Những nỗ lực chuyển đổi số của Highlands Coffee, Co.opmart còn được hỗ trợ bởi các đơn vị khác như MoMo, ZaloPay. Các ví này sở hữu một lượng lớn người dùng, và nhìn thấy cơ hội thâu tóm một số lượng lớn người dùng khác ở các chuỗi bán lẻ. Ngoài ra, việc hợp tác được với các chuỗi lớn, cũng giúp các ví gia tăng lợi thế cạnh tranh và thu hút người dùng, nhất là trong hoàn cảnh cuộc chiến Ví điện tử cực kì khốc liệt như hiện nay.
Nguồn: Cafe F
